II . DỰ BÁO TÌNH HÌNH DỊCH HẠI

Để chủ động trong công tác phòng trừ các đối tượng dịch hại cây trồng vụ  Hè Thu 2020, Chi cục Trồng trọt vào Bảo vệ thực vật Hà Tĩnh dự báo thời điểm phát sinh gây hại một số đối tượng dịch hại chủ yếu như sau:

1.Trên cây lúa:

- Bọ trĩ:Thời tiết nắng nóng đầu vụ tạo điều kiện thuận lợi cho bọ trĩ phát sinh gây hại, cao điểm gây hại giai đoạn lúa từ 2-3 lá đến kết thúc đẻ nhánh nhất là trên các chân ruộng thiếu nước, gieo cấy muộn.

- Sâu cuốn lá nhỏ: Vụ Xuân 2020 sâu cuốn lá nhỏ phát sinh gây hại nặng trên trà muộn giai đoạn cuối đẻ nhánh và giai đoạn trổ bông - chín sữa, là nguồn chuyển tiếp gây hại trên lúa Hè Thu. Dự báo sâu phát sinh gây hại 3 lứa, cụ thể: Lứa 1 phát sinh gây hại giai đoạn mạ - đẻ nhánh (15-25/6), lứa 2 gây hại giai đoạn lúa đứng cái - làm đòng (10/7-25/7) và có khả năng phát sinh trên diện rộng, lứa 3 gây hại giai đoạn đòng già-trổ bông.

- Rầy nâu, rầy lưng trắng : Cuối vụ Xuân 2020, rầy nâu, rầy lưng trắng tại một số xã ở Cẩm xuyên, Kỳ Anh mật độ cao, là nguồn chuyển tiếp phát sinh gây hại trên lúa Hè Thu, dự báo rầy phát sinh gây hại 3 lứa, cụ thể: Rầy lứa 1 phát sinh và tích lũy số lượng vào giai đoạn đẻ nhánh (20-30/6), tuy nhiên mức độ cũng như diện phân bố không lớn. Thời gian này cần theo dõi diễn biến rầy lưng trắng là môi giới truyền bệnh vi rút lùn sọc đen Phương Nam, tiến hành thu mẫu rầy giám định vi rút để chủ động phòng trừ khi phát hiện rầy mang vi rút; rầy lứa 2 phát sinh gây hại vào giai đoạn lúa đứng cái - làm đòng (10-30/7), có khả năng xuất hiện với mật độ cao ở dạng ổ, thời điểm này cần khoanh vùng, xử lý kịp thời để hạn chế rầy phát tán lây lan; rầy lứa 3 phát sinh gây hại vào giai đoạn trổ bông - chín (10/8-10/9), dự báo đây là lứa rầy có diện phân bố rộng, mật độ rầy cao có thể gây cháy làm ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng lúa Hè thu nếu không chủ động phòng trừ kịp thời.

- Sâu đục thân: Gây hại rải rác trên các trà lúa, hại nặng trên trà trổ muộn, ruộng ven làng giai đoạn lúa làm đòng - trổ bông, vì vậy cần chú ý theo dõi chính xác thời điểm trưởng thành ra rộ để tiến hành các biện pháp ngắt ổ trứng và xử lý thuốc khi sâu non mới nở.

- Nhện gié:Vụ Hè Thu thời tiết nắng nóng, ẩm độ thấp là điều kiện thuận lợi cho nhện gié phát sinh gây hại, cao điểm gây hại giai đoạn lúa đòng già - trổ bông (25/7-10/8), nhện gây hại nặng trên giống KD18, KDĐB, HT1…

- Bệnh lùn sọc đen:Tác nhân gây hại là vi rút, hiện nay chưa có thuốc đặc trị. Để có giải pháp phòng bệnh kịp thời, cần thu mẫu rầy lưng trắng (pha trưởng thành), mẫu lúa chét ngay từ đầu vụ để giám định xác định nguồn vi rút lùn sọc đen Phương Nam. Đồng thời thường xuyên theo dõi diễn biến của rầy lưng trắng để chủ động phương án tổ chức phòng trừ kịp thời.

- Bệnh khô vằn:Vụ Xuân 2020, bệnh khô vằn phát sinh gây hại trên diện rộng, là nguồn chuyển tiếp phát sinh gây hại trên lúa Hè Thu, kết hợp hình thái thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát sinh gây hại, cao điểm gây hại từ giai đoạn đứng cái đến cuối vụ, đặc biệt trên chân ruộng sâu trũng, gieo cấy dày, bón thừa đạm.

- Bệnh bạc lá: Tác nhân gây hại là vi khuẩn Xanthomonas Oryzae, bệnh phát sinh gây hại vào giai đoạn lúa đứng cái-làm đòng trở đi, đặc biệt sau những đợt mưa lớn, bộ lá bị tổn thương, ẩm độ không khí cao, bị nặng trên các giống có bản lá đòng to, phiến lá mỏng như: BT-e1, TH3-3, TH3-5, KD đột biến,…

- Chuột: Vụ Hè thu chuột thường phát sinh gây hại từ đầu vụ, nhưng tập trung chủ yếu giai đoạn đứng cái - làm đòng (10-30/7), nhất là trên những chân ruộng cao cưỡng gần gò đồi, ven làng. Các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế sản xuất để tổ chức diệt chuột hạn chế nguồn tích lũy ngay từ đầu vụ, đồng thời công tác diệt chuột phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, phối hợp đồng bộ nhiều biện pháp mới có hiệu quả.

2. Trên cây trồng cạn

2.1. Cây đậu: Các đối tượng sâu xanh, sâu khoang, rệp, nhện đỏ, sâu đục quả có khả năng phát sinh gây hại, đặc biệt trên các vùng chuyên canh như: Hương Sơn, Hương Khê, Vũ Quang, Đức Thọ,…

2.2. Cây ngô:

Sâu keo mùa thu: Sâu phát sinh gây hại ngay từ đầu vụ, cao điểm gây hại giai đoạn 3-9 lá, cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của sâu để phòng trừ hiệu quả.

3. Trên cây ăn quả:

- Sâu đục thân, đục cành: Từ tháng 5 đến tháng 6 trưởng thành (xén tóc) đẻ trứng tại các nách lá ngọn cành tăm, sâu non đục phá từ cành nhỏ đến cành lớn và cả thân cây, thời gian phát dục của sâu non 8-9 tháng, cần phát hiện sớm cây bị hại để xử lý kịp thời, đặc biệt thời điểm trưởng thành vũ hóa (từ tháng 4 đến tháng 5) thu bắt trưởng thành để hạn chế phát sinh gây hại của sâu đục thân, đục cành.

- Ruồi đục quả: Ruồi dùng ống đẻ trứng chích sâu vào trong thịt quả, đẻ trứng thành từng ổ ở những quả già đến chín, sâu non nở ra phá hoại phần thịt quả, làm quả bị thối, ủng và rụng.Trên cây bưởi, ruồi xuất hiện từ tháng 6, cao điểm gây hại tháng 7-8; trên cây cam, ruồi xuất hiện từ tháng 8, cao điểm gây hại tháng 10-11. Cần sử dụng các biện pháp phòng trừ như: Bao quả, đặt bẩy diệt trưởng thành, thu hoạch kịp thời,…

- Nhóm nhện: Nhện phát sinh gây hại mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, nhện gây hại làm rụng quả non, giai đoạn quả lớn nhện tích lũy mật độ cao gây hiện tượng rám quả ảnh hưởng đến mẫu mã, chất lượng, khi hại nặng có thể làm rụng quả.