Dự án nghiên cứu phát triển vắc xin Covid-19 của VABIOTECH được Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF (thuộc Tập đoàn Vingroup) tài trợ triển khai đang có triển vọng rất tích cực khi vượt tiến độ 2 tháng so với kế hoạch trong giai đoạn 1, với kết quả đáp ứng miễn dịch khá cao của vắc xin dự tuyển. Đây là kết quả đánh giá, phân tích của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương với 2 lô mẫu huyết thanh của 50 con chuột đã tiêm dự tuyển vắc xin Covid-19 mà các nhà nghiên cứu của Viện nhận được vào các ngày 15 và 29/5/2020. Bằng việc tiêm so sánh với chính chủng virus hoang dại đã được bất hoạt cho chuột, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương xác định các mẫu huyết thanh này đã cho đáp ứng kháng thể, trong đó có những mẫu đáp ứng khá cao.

Dự tuyển vắc xin Covid-19 của VABIOTECH đã được thử nghiệm trên chuột

Ở giai đoạn tiếp theo, vắc xin dự tuyển sẽ được phát triển thành vắc xin hoàn chỉnh, ổn định và đủ tiêu chuẩn để sử dụng cho người. Nhóm nghiên cứu cũng sẽ xây dựng quy trình sản xuất thương mại để có thể đáp ứng quy mô sản xuất lên tới hàng triệu, thậm chí là hàng chục triệu liều. Theo tính toán, để cho ra đời vắc xin hoàn chỉnh cần 9-12 tháng nữa, nhưng VABIOTECH đang nỗ lực để rút ngắn thời gian này.

TS Đỗ Tuấn Đạt - Chủ tịch VABIOTECH

TS Đỗ Tuấn Đạt - Chủ tịch VABIOTECH cho biết: “Dự án lần này không chỉ dừng lại ở việc cho ra đời loại vắc xin mà cả thế giới đang trông đợi, mục tiêu lớn hơn là giúp tăng tính chủ động về vắc xin cho Việt Nam, nhất là các vắc xin đại dịch. Nếu trong tương lai xuất hiện thêm chủng coronavirus mới gây đại dịch ở người, với công nghệ sẵn có trong tay, chỉ cần ‘lắp ráp’ phần gen của chủng virus mới vào là rất nhanh sẽ cho ra đời loại vắc xin mới, sẵn sàng và chủ động vắc xin phòng chống dịch bệnh cho người dân”.

Do được triển khai để ứng phó với một đại dịch toàn cầu và đặc biệt là được tài trợ kinh phí diện “khẩn cấp” bởi Quỹ VinIF, dự án sản xuất vắc xin Covid-19 khởi đầu rất thuận lợi. Ngay từ đầu tháng 2/2020, 2 cán bộ nghiên cứu của VABIOTECH đã được cử sang làm việc và phối hợp với các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm của Đại học Bristol (Anh) nỗ lực triển khai thực hiện nhiều công đoạn nghiên cứu nhằm đẩy nhanh tiến độ của dự án.

Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh vào thời điểm đó tại Anh nói riêng, châu Âu và thế giới nói chung, nhóm nghiên cứu đã làm việc gần như 24/7, mỗi ngày chỉ ngủ vài tiếng để kịp hoàn thành kế hoạch đặt ra. Hai thành viên của nhóm nghiên cứu từ VABIOTECH kịp quay về Việt Nam ngay sát thời điểm đóng cửa đường hàng không hồi cuối tháng 3. Mẫu cũng được chuyển về tới Việt Nam như dự định. Sau thời gian 14 ngày cách ly tập trung khi về nước, Lãnh đạo Công ty và nhóm nghiên cứu quyết định biến phòng thí nghiệm của VABIOTECH thành “phòng cách ly để nghiên cứu” bù đắp lại thời gian bị gián đoạn. Nỗ lực của nhóm nghiên cứu đã được bù đắp khi 1 tháng sau dự tuyển vắc xin đã được hoàn thành để tiêm thử nghiệm trên chuột.  

Công nghệ mà VABIOTECH sử dụng trong sản xuất vắc xin phòng chống dịch bệnh là công nghệ vector virus thay vì các công nghệ vắc xin bất hoạt hay sống giảm độc lực như truyền thống. Đây là công nghệ mới, đa năng, cho hiệu suất sản xuất cao, không phụ thuộc vào việc nuôi cấy toàn thể tác nhân gây bệnh, phù hợp đối với các vắc xin đại dịch. 

Đại diện VABIOTECH cho biết, nhờ nguồn kinh phí tài trợ, Công ty đã nâng cấp được hệ thống nuôi cấy tế bào Bioreactor vốn đã được trang bị gần 10 năm trước. Model thế hệ mới này thích ứng hơn với công nghệ vector virus Công ty đang dùng. Dự án của VABIOTECH có thể tăng tốc còn do được “hưởng lợi” từ những kết quả của đề tài nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học của virus SARS-CoV-2 mà Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đang triển khai. Đây cũng là một dự án cấp bách do Quỹ VinIF tài trợ ngay khi Covid-19 mới bùng phát. Nhờ các thông tin “giải mã” này mà dù nhiều nước đã “việt vị” trong dự đoán về dịch bệnh nguy hiểm bậc nhất đầu thế kỷ XXI, Việt Nam vẫn có thể làm chủ tình hình.

Chúng ta có thể tin tưởng rằng, với nỗ lực của nhóm nghiên cứu, sự hỗ trợ tối đa của Lãnh đạo Bộ Y tế và nhà tài trợ, Việt Nam sẽ sớm có được vắc xin phòng chống dịch bệnh cho công tác phòng chống dịch, vì sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân dân.