Mướp đắng còn có tên gọi khác là khổ qua, ổ qua, lương qua, mướp mủ, chua hao... Mướp đắng không giống như những loại rau quả thông thường khác có vị chua, ngọt, trung tính mà vị thường ngăm, đắng. Những người mới ăn sẽ cảm thấy khó ăn.

Với nhiều hoạt chất sinh học có giá trị như: Vítamin B1, C, các Axit amin như adenin, betain… , mướp đắng có thể coi là một vị thuốc quý từ hoa quả. Hầu hết các bộ phận của cây mướp đắng đều được sử dụng rất tốt cho sức khỏe.

Mướp đắng có vị đắng, tính mát. Chúng có tác dụng giải nhiệt, tiêu đờm, sáng mắt, mát máu, nhuận tràng; Nhuận tỳ, bổ thận, nuôi can huyết, lợi niệu, trừ nhiệt độc, chống mệt mỏi. Hạt có vị đắng, ngọt. Hạt sử dụng có tác dụng tăng khí lực, cường dương; Hoa của mướp đắng vị đắng, mát có tác dụng trị viêm loét dạ dày. Đặc biệt, ít ai biết rằng, lá của mướp đắng nếu biết tận dụng còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu sưng, giảm đau.

Quả mướp đắng rất tốt trong những ngày hè. Ảnh TL

Một số món ăn, bài thuốc rất tốt cho sức khỏe mà bạn có thể tận dụng từ các bộ phận của cây mướp đắng:

* Quả

+ Giải nhiệt, tiêu đờm, sáng mắt, mát máu, nhuận tràng: Quả mướp đắng tươi dùng ăn sống hoặc sắc uống tùy theo lượng dùng. Lượng nước trong mướp đắng khoảng 90% giúp bạn giải nhiệt nhanh ngày hè nóng bức. Chúng lại không có nhiều kcal nên không bị sinh nhiệt thêm khi ăn vào.

+ Trị đột quỵ do tim mạch, sốt, khô miệng (tiêu khát), viêm họng hầu, espet mảng tròn: Quả mướp đăng 15 – 30gr sắc uống.

+ Nhuận tỳ, bổ thận, nuôi can huyết, trừ nhiệt độc, chống mệt mỏi: Quả mướp đắng chín sắc uống với lượng tùy dùng.

* Hạt

+ Chữa viêm họng: Hạt mướp đắng nhai, nuốt nước. Lượng tùy dùng.

+ Chữa trẻ em đầu khô sùi vảy trắng: Mướp đắng cả hạt giã nhuyễn, lấy nước bôi, sau khi đã gội đầu bằng nước lá Đào. Lượng tùy dùng.

*Hoa

+ Chữa đau dạ dày: Hoa mướp đắng với lượng tùy dùng tán nhỏ uống.

+ Chữa đau mắt : Hoa mướp đắng, bấc lùng lượng đủ dùng đem sắc uống.

* Lá

+ Bài chữa đơn độc sưng đỏ, mụn nhọt đau nhức: Lá mướp đắng khô lượng tùy dùng đem tán bột. Uống 12g/lần với rượu, ngoài dùng Lá tươi giã nhỏ chưng nóng đắp.

Những ai cần hạn chế ăn mướp đắng?

Mặc dù cây mướp đắng mang lại giá trị rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, mướp đắng không phải ai cũng sử dụng được. Có những đối tượng cần hạn chế ăn mướp đắng như : Phụ nữ có thai và cho con bú, người bị huyết áp thấp, hạ đường huyết, người trước và sau phẫu thuật, có bệnh tiêu hóa, hoặc những người thiếu canxi. Nếu không thuộc những đối tượng trên, có thể ăn một lượng vừa phải mướp đắng.

Ngoài ra, khi ăn mướp đắng không nên ăn cùng sườn heo rán. Nếu bạn ăn mướp đắng đồng thời ăn cả sườn rán dễ tạo ra canxi oxalate, ảnh hưởng đến hấp thu canxi. Không nên uống trà sau khi ăn mướp đắng để tránh làm tổn thương dạ dày.

Bạn cũng không nên ăn mướp đắng cùng các loại hải sản có vỏ cứng như tôm, cua,… Nguyên nhân là do các loại hải sản này có chứa hợp chất asen hóa trị V, nếu kết hợp cùng vitamin C trong mướp đắng sẽ dễ gây các phản ứng khó chịu cho cơ thể.